سوره بقره آیه 56

 ثُمَّ بَعَثْناكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‌ «56»

سپس شما را پس از مرگتان (حيات بخشيديم و) برانگيختيم، شايد شكر او را بجا آوريد.

نکته ها

زنده كردن مجددِ كسانى كه در اثر صاعقه از بين رفتند، به دنبال پريشانى و نگرانى و دعاى حضرت موسى عليه السلام بود كه در آيه 155 سوره‌ى اعراف انشاء اللّه بحث آن خواهد آمد.

پیام ها

1- رجعت و معاد، امر محالى نيست. بعضى از مردگان در همين دنيا زنده شده‌اند. «بَعَثْناكُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ»

جلد 1 - صفحه 121

2- رمز بروز برخى تلخى‌ها و سپس نجات از آنها، پيدا شدن روحيّه‌ى شكرگزارى است. «بَعَثْناكُمْ ... لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»

-----------

گفتنى است كه ترسیم این سرگذشت در قرآن كه یهود و نصارا به آن باور داشتند، خود معجزه اى دیگر از پیامبر اسلام (ص) و برهانى روشن بر شرك گرایان عرب بود كه زنده شدن پس از مرگ را محال مى پنداشتند و آن را انكار مى كردند.

رجعت و بازگشت

«رجعت» در لغت به معناى «بازگشت» است؛ و در اصطلاح، برخى از بندگان خدا را مى گویند كه پيش از فرارسيدن روز رستاخيز، زنده مى شوند و به این جهان بازمى گردند.

این موضوع بحث و گفتگوى دانشمندان است. عدّه اى آن را نفى و بعضى اثبات كرده اند. كسانى كه آن را یك حقیقت قرآن و روایى مى دانند، به آياتى ازجمله همين آيه شريفه استدلال مى كنند و مى گویند: رجعت چنانكه برخى مى پندارند، معجزه اى ویژه پیامبران نیست، بلكه ممكن است به دست امامان نور (ع) نیز انجام شود، چرا كه به باور ما، معجزه تنها ویژه پیامبران خدا نیست؛ از این رو، بازگردانیدن مردگان كه خود نوعى اعجاز است، به پیامبران اختصاص ندارد، بلكه امامان نیز به اذن خدا مى توانند چنين كارى انجام دهند، همانگونه كه به خواست خدا، تقاضاى موسى (ع) تحقّق پذیرفت.

یك اشكال و پاسخ آن

گروهى از مخالفان مسئله رجعت - ازجمله ابوالقاسم بلخى - مى گویند: رجعت صحیح بنظر نمى رسد؛ زیرا اگر مردم دریابند كه بار دیگر پس از مرگشان به این جهان بازخواهند گشت، جرأت و جسارت گناه مى یابند و به بارگاه خدا توبه نمى كنند و راه پاكى و درستى را درپیش نمى گیرند. امّا كسانى كه با استناد به آیات ، موضوع رجعت را بحثى قرآنى و روایى مى دانند، پاسخ مى دهند كه رجعت، اصلى عمومى و همگانى نیست تا مردم چنین بپندارند كه همه بازمى گردند و آنگاه جرأت و جسارت ارتكاب گناه پیدا كنند، بلكه رجعت، خاصّ جماعتى از خوبان و شایستگان و گروهى از تبهكاران است؛ بنابراین، هیچكس نمى داند كه بازخواهد گشت یا نه. و با این توضیح، آن احتمال منفى را رد مى كنند.