سوره بقره آیه هاى 93 - 91

سوره بقره / آیه هاى 93 - 91

91. وَ اِذا قیلَ لَهُمْ آمِنُوا بِما اَنْزَلَ اللَّهُ قالُوا نُؤْمِنُ بِما اُنْزِلَ عَلَیْنا وَ یَكْفُرُونَ بِما وَرائَهُ وَ هُوَالْحَقُّ مُصَدِّقاً لِما مَعَهُمْ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ اَنْبِیاءَاللَّهِ مِنْ قَبْلُ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنینَ.

92. وَلَقَدْ جائَكُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ ثُمَ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَ اَنْتُمْ ظالِمُونَ.

93. وَ اِذْ اَخَذْنا میثاقَكُمْ وَ رَفَعْنا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا ما آ تَیْناكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا قالُوا سَمِعْنا وَ عَصَیْنا وَاُشْرِبُوا فى قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَما یَأْمُرُكُمْ بِهِ ایمانُكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنینَ.

ترجمه

91. و هنگامى كه به آنان گفته شود به آنچه خدا فروفرستاده است، ایمان آورید، مى گویند: «به آنچه بر [خود] ما فرو فرستاده شده است، ایمان مى آوریم». و به آنچه غیر از آن است - با آنكه برحق است و كتاب آسمانى آنان را گواهى مى كند - كفر مى ورزند. [اى پیامبر! ]بگو: اگر شما ایمان داشتید، چرا پیامبران خدا را پیش از این مى كشتید؟!

92. و بى گمان موسى [آن همه ] دلایل [و معجزات ]روشن را براى شما آورد؛ امّا شما پس از او گوساله را به پرستش گرفتید، درحالیكه ستمكار بودید.

93. و [بیاد آورید] هنگامى را كه از شما پیمان استوار گرفتیم، و [كوه ]طور را برفراز سرتان برافراشتیم [و هشدار دادیم كه:] آنچه را به شما داده ایم، با همه توان بگیرید و [سخن حق را] بشنوید [و فرمان برید]. شما گفتید: «شنیدیم و نافرمانى كردیم». و [اینگونه زشت عمل كردند كه ] دلهایشان به سبب كفرشان، از [مهر ]گوساله سیراب شد. [اى پیامبر!] بگو: «اگر شما ایمان دارید، [براستى كه ]ایمانتان شما را به بدچیزى فرمان مى دهد.»

چرا با اینكه كشتار پیامبران به دست نیاكان و پدران یهود عصر رسالت پیامبر (ص)، انجام پذیرفت، قرآن این كار را به آنان نسبت مى دهد؟

پاسخ

در پاسخ به این پرسش، دو دلیل اقامه كرده اند:

1. اگر گروهى، مشخّصات جامعه و جریان تاریخى مشتركى را دارا باشند، روى سخن با حاضر و غایب آنان یكسان است و مى توان كار شایسته و یا ناشایسته یك نسل آن جامعه را به حساب نسل دیگر گذاشت؛ چرا كه اینان بر همان راه و شیوه اند و با آنان شریك در كار.

2. خشنودبودن یا ناخشنودشدن از كار فرد یا گروهى، عاملى است كه انسان را شریك پاداش یا كیفر مى سازد. در روایت آمده است: كسى كه به سیاست و شیوه یك جامعه و گروهى خشنود شود، با آنان خواهد بود: «الرّاضى بفعل قومٍ كالدّاخل فیه معهم».

«و لقد جائكم موسى بالبيّنات»

و موسى براى شما معجزات آشكارى آورد

روشن است كه دلایل روشن و معجزات آشكارى كه موسى (ع) به همراه خود آورد، همه دلیل راستى و درستى او در رسالت و پیام آوریش بود؛ دلایلى چون: ید بیضاء، شكافتن صخره و جوشیدن آب از آن، شكافتن امواج دریا و عبور بنى اسرائیل، اژدهاشدن عصا، توفان مرگبار، آفت ملخ و كنه و قورباغه و خون، كه هركدام عذابى براى هشداردادن به بنى اسرائیل بود. و خدا اينها را دلایل روشن و روشنگر ناميد؛ چرا كه هر بیننده و شنونده اى را تكان مى دهد و راه مى نماید و روشن مى سازد كه این موارد كار انسان عادى نیست.

«ثمّ اتّخذتم العجل من بعده و انتم ظالمون»

آنگاه شما آن گوساله را پس از او به پرستش گرفتید، درحالیكه ستمكار بودید

و عجیب اینكه شما بنى اسرائیل بازهم پس از آنكه موسى از شما جدا شد و براى نیایش با خدا به میقات رفت، گوساله اى ساختید و به پرستش آن پرداختید! و شما با این پرستش خفّت بار، بر خویشتن ستم كردید؛ چرا كه با آن اندیشه و عقیده توحیدى كه موسى براى شما آورده بود، خوب مى دانستید كه جز خدا را نباید پرستید، و با اینحال به پرستش گوساله دست یازیدید.

«و اذ اخذنا میثاقكم و رفعنا فوقكم الطّور خذوا ما آتیناكم بقوّةٍ»

و [بیاد آورید] هنگامى را كه از شما پیمان استوار گرفتیم و كوه طور را برفرازتان برافراشتيم و هشدار دادیم كه آنچه را به شما داده ایم، با همه وجود و توان بگیرید

تفسیر اين جمله از آيه شريفه، پیشتر از نظرتان گذشت؛ و دلیل تكرار آن در قرآن، تأكید بر موضوع و اتمام حجّت است كه در فرهنگ عرف و عادت، شیوه و سبك شناخته شده اى است. امّا عدّه اى معتقدند كه خداى جهان آفرین براى ترسیم نعمتها و ناسپاسیها و رسواییهاى یهود، این موضوع را دگرباره طرح فرمود. و پاره اى نیز برآنند كه منظور از طرح این موضوع در آیات گذشته، عبرت آموزى از رخدادها بوده است؛ و در مرحله دوّم، بحث و گفتگو و احتجاج با آنان است.